Over Vreedenhorst

Vreedenhorst is een historische buitenplaats in de Dorsserwaardse polder nabij Vreeland. Als je aan een buitenplaats denkt denk je misschien aan alleen het huis. Maar een buitenplaats staat altijd in nauw contact met het buitengebied waarin het gesitueerd is. De buitenplaats is bijna een levend organisme, nooit een statisch geheel. Buitenplaatsen aan de Vecht zijn vergelijkbaar met de mens: ze variëren in de loop van hun bestaan in omvang. Ze groeien en krimpen. Vele buitenplaatsen zijn in de loop van de negentiende en twintigste eeuw gekrompen, zo ook Vreedenhorst. Van velen hectaren in de 17e en 18e eeuw tot 1 hectare in 1955. In 2000 groeide het weer in één klap naar 8 hectare.

Een natuurlijke omgeving

Op Vreedenhorst staat de uitbreiding van de buitenplaats in het teken van natuurontwikkeling. Daar waar buitenplaatsen altijd een afspiegeling van de tijdgeest zijn geweest, denk hierbij aan de geometrische ‘Franse’ tuinen of de lossere ‘Engelse’ tuinen, is het niet meer dan logisch om een uitbreiding in de huidige tijdgeest te ontwikkelen. Natuur- en buitenplaatsen zijn al lang met elkaar verweven en het samengaan van cultuur en natuur geeft een interessante spanning.

Geschiedenis

In 1650 is het huidige huis gebouwd. Waarschijnlijk is deze locatie al bewoond sinds de middeleeuwen, gezien de kloostermoppen (middeleeuwse bakstenen) die zich in gemetselde gewelven van de kelder bevinden. Het is één van de oudste typische buitenplaatsen met een boerderij-achtige indeling: een a-symmetrische gevel met een voorraadkelder waarboven zich de voorname opkamer bevindt. Op een schilderij van Isaac Ouwater uit 1785 is te zien hoe de gevel er toen uit zag. Er bevond zich destijds in de vele bijgebouwen rondom het hoofdhuis een koperplaat katoendrukkerij.

De poort

De bengel

De kaart

Schilderij

De schuur

Kaart uit 17e eeuw

Op de kaart uit de 17e eeuw is het gebied van de Dorsserwaardse polder duidelijk te zien.

De poort

Vreedenhorst heeft een oprijlaan, met brug en hek aan de Vecht. Hoog boven de hoofden van de bezoekers prijkt op het houten hek de naam van de buitenplaats.

De schuur

Aan de rand van de buitenplaats staat een nieuwe schuur, gebouwd naar voorbeeld van een 19e eeuwse boerderijj uit Vreeland met hout en eik van de buitenplaats Nijenrode in Breukelen. In 2013 kreeg de huidige bewonder, Kees Beelaerts van Blokland, de Bronzen Troffel van de gemeente Stichtse Vecht voor de beste restauratie.

De Bengel

Aan de achtergevel hangt een bel uit 1772 met “Concordia Res Parvae Crescunt” als randschrift. De letterlijke vertaling is "Door eendracht komen de kleine dingen tot bloei”. Door het luiden van dit soort bellen, ook wel “bengel” genoemd, werd het de werknemers van de katoendrukkerij duidelijk dat het etenstijd was.

Schilderij Isaac Ouwater

Isaac Ouwater (1748 - 1793) was een Nederlands kunstschilder die zich specialiseerde in stadsgezichten. In 1785 maakte hij dit schilderij. Op de houten toegangspoort is de naam Vreedenhorst te zien.

De katoendrukkerij

In 1761 werd de koperplaat katoendrukkerij gesticht door de Duitser H.R. Sprenkelman en de twee Engelsmannen Thomas Harper en Thomas King. In dat jaar kochten zij de “heerenhuisinge met boerenwoninge, schuur en hooyberg met 6 morgen land” voor f 2.500,- van Dirck van Voorthuysen die 21 morgen land zelf hield. Een oude akte in het gemeentearchief te Amsterdam vermeldt dat op 4 december 1769 Pieter van Dokkum directeur was van de sitsendrukkerij te Vreeland in dienst van de eigenaar Herman Richard Sprenckelman op Vreedenhorst.

Het katoendrukken was kennelijk een geheim procédé want de werklieden moesten voor schout en schepenen een eed van geheimhouding afleggen. Het bedrijf werd door boom- en watersingels aan ongewenste inkijk en bezoek onttrokken. Op 31 december 1769 werden er 100 aandelen uitgegeven ieder groot f 1.200,- rechtgevende op een honderdste deel van de katoendrukkkerij. Vier van deze aandelen bevonden zich in 1806 in het bezit van Theodorus ter Maat, chirurgijn, via vererving van zijn vrouw A.M. Heman. In 1810 besloten de aandeelhouders het bedrijf te liquideren.

De tuin

De buitenplaats heeft een vierkant, in landschapsstijl aangelegd park, door een gracht gescheiden van de weg. Achter het huis bevinden zich een boomgaard en een moestuin. Voor het huis, aan de Vechtzijde, ligt een gazon met aan de kant van de weg enkele monumentale rode beuken. Tegen de zuidwest gevel van het hoofdgebouw staat een druivenkas uit ca. 1910. Op Vreedenhorst komt veel stinsebeplanting voor. De stinsenplant is een in Nederland gangbare benaming voor een groep planten die in een regio alleen voorkomt op oude landgoederen, boerenhoven, pastorietuinen en voormalige stadswallen.

In 1934 werd het grondgebied verkleind tot 1 ha. In 2000 is het gebied weer uitgebreid. 7 ha weiland en boomgaard werden aangekocht en door de eigenaren aangelegd in een hedendaagse stijl naar oud principe, geheel in het kader van natuurontwikkeling. In de boomgaard zijn maar liefst 110 verschillende soorten hoogstamfruitbomen te vinden. De uitbreiding kon gerealiseerd worden door koop van kavels en kavelruil. Het nieuwe terrein is ingericht met de volgende componenten; hoogstamboomgaard, inheems bos, hakhout, sloten, waterpartijen, bloemrijk grasland en diverse solitaire bomen. Daarnaast is er een zogenaamde ‘ganzenvoet’ gegraven met vier zichtassen in de vorm van water. Een gemengd parkbos is aangelegd en het gladde weiland verarmd en met hobbels en kuilen teruggebracht naar de oude staat van een rivierlandschap.

Terug naar het verleden

Enthousiaste vrijwilligers gezocht

Heb je interesse in cultuurhistorie en natuur? Vind je het fijn om buiten bezig te zijn met een gezellige ploeg mensen?
Meld je dan aan als vrijwilliger op buitenplaats Vreedenhorst via info@vreedenhorst.nl.

Verse appelsap uit eigen boomgaard

Wist je dat we onze eigen appelsap maken? Uit eigen boomgaard plukken appels en met hulp van Schulp uit Breukelen wordt het sap gebotteld. In de boomgaard zijn maar liefst 110 verschillende soorten hoogstamfruitbomen te vinden.

Vreedenhorst appelsap is te koop via De Willigen, Aloys, Attent Nigtevecht, boerderij landzicht Vreeland en B&B Breukelen.

Nieuws

Interviews en artikelen

Interessante links

Buitenplaatsen aan de Vecht: Vreedenhorst

Vecht Exclusief: De tuin van buitenplaats Vreedenhorst

Utrechtse Buitenplaatsen: Bergseweg 18, Vreeland

Stichting Kastelen Buitenplaatsen en Landgoederen

Contact

Heeft u interesse in een rondleiding op het landgoed van Vreedenhorst of wilt u contact met ons opnemen? Dat kan via info@vreedenhorst.nl.

Vreedenhorst
Bergseweg 18
3633 AK Vreeland